Wprowadzenie oceny stopnia uszkodzenia nerwu pośrodkowego w zespole cieśni nadgarstka pozwala podjąć decyzje o sposobie leczenia ale też ocenić w kolejnych badaniach czy choroba postępuje czy też się cofa.
Powszechnie zaakceptowanym narzędziem do oceny stopnia zespołu cieśni nadgarstka jest skala Padua. Po uzyskaniu wyniku badania EMG i przewodnictwa nerwowego można ocenić stopień uszkodzenia nerwu pośrodkowego w skali Padua.
Nerw pośrodkowy w stenozie kanału nadgarstka ulega stopniowemu uszkodzeniu. Najpierw uszkadzają się włókna czuciowe które mają najdelikatniejszą strukturę następnie uszkadzają się włókna ruchowe. Stąd na podstawie zmian we włóknach czuciowych i ruchowych stwierdzanych w badaniu przewodnictwa nerwowego (i/lub EMG) określa się stopień zaawansowania zespołu cieśni nadgarstka.
Stąd mamy pięć neurofizjologicznych stopni zespołu cieśni nadgarstka:
- stopień 0 (brak zmian) – prawidłowe badanie ENG które wyklucza zespół cieśni nadgarstka
- stopień 1 ( minimalny) – stwierdza się zmiany w badaniu ENG tylko we włóknach czuciowych ale zmiany te są tak dyskretne że ich funkcja jest jedynie niewiele gorsza od zdrowych nerwów (np. nerwu łokciowego)
- stopień 2 (łagodny) – stwierdza się zmiany w badaniu ENG tylko we włóknach czuciowych i ich funkcja jest ewidentnie uszkodzona i nie wymaga porównywania do zdrowych nerwów
- stopień 3 (umiarkowany) – stwierdza się zmiany zarówno w części włókien nerwowych które odpowiadają za czucie jak i włóknach nerwowych unerwiających mięśnie.
- Stopień 4 ( ciężki) – zmiany we włóknach czuciowych są tak zaawansowane że nie udaje się ich zbadać, natomiast zmiany we włóknach ruchowych (unerwiających mięśnie) narastają.
- Stopień 5 (ekstremalnie ciężki) – zmiany w całym nerwie pośrodkowym są tak zaawansowane że nie nerw nie przewodzi prądu w badaniu ENG.
Generalizując stopień minimalny, łagodny i umiarkowany może być leczony nieoperacyjnie, natomiast stopień ciężki i bardzo ciężki powinny być leczony operacyjnie. Natomiast należy podkreślić że o decyzji o sposobie leczenia decyduje lekarz i bierze pod uwagę również inne informacje poza wynikiem badanie EMG i przewodnictwa nerwowego. Istotne informacje decydujące o sposobie leczenia dostarcza szczególnie wywiad lekarski, badanie lekarskie i choroby przewlekłe.
Stopień zespołu cieśni nadgarstka stwierdzany na podstawie wyniku badania EMG i przewodnictwa nerwowego koresponduje z dolegliwościami zgłaszanymi przez pacjenta i objawami stwierdzanymi w badaniu.
Mianowicie:
Stopień minimalny: pacjent będzie skarżył się na ból nadgarstka, drętwienie ręki (lewej lub prawej czasem obu) lub drętwienie palców ( mogą drętwieć wszystkie palce oprócz ostatniego – najmniejszego ale nie jest to reguła), dodatni jest test Tinela i Phalena, ruchy ręki nie są upośledzone.
Stopień łagodny: dolegliwości są jak w stopniu minimalnym.
Stopień umiarkowany: dodatkowo pojawia się upośledzenie ruchów ręki, częściej wypadają przedmioty z rąk.
Stopień ciężki: może zaniknąć ból lub pojawić się ból neuropatyczny czyli mrowienie w palcach, pieczenie, palenie itp. Są to objawy skrajnie ciężkiego uszkodzenia tej części nerwu która przekazuje informacje czuciowe do mózgu.
Stopień bardzo ciężki: do opisanych dolegliwości dołącza się zanik mięśni ręki szczególnie mięśni kłębu kciuka oraz testy Tinela i Pahlena mogą być już negatywne co jest wyrazem w zasadzie całkowitego braku funkcji nerwu.
Do oceny stopnia zespołu cieśni nadgarstka może być jedynie użyte badanie EMG i przewodnictwa nerwowego. Dla przykładu ustąpienie dolegliwości bólowych może być wynikiem ustępowania choroby jak też z drugiej strony uszkodzenia części nerwu przekazującego informacje o bólu. Również test Tinela i test Phalena nie muszą wskazywać na stopień uszkodzenia struktur nerwu pośrodkowego.
Często jest tak że drętwienie palców zaczyna się w prawej ręce a nastęnie po jakimś czasie zaczynają dodatkowo drętwieć palce lewej ręki co jest wyrazem faktu że zespół cieśni nadgarstka dosyć często dotyczy obu rąk. W takiej sytuacji należy przyjąć że stopień zespołu cieśni nadgarstka jest większy w prawej ręce niż lewej.
