Blog

Migrena – ból głowy inny niż zwykły. Co to jest i skąd się bierze migrena?

Migrena (ICD 10 – G43) nie jest zwykłym bólem głowy. Nie tylko ma większe nasilenie, ale również towarzyszą jej dodatkowe objawy. Co warto wiedzieć na temat migrenowych bólów głowy?

Czym jest migrena?

Nie każdy ból głowy jest migreną. Termin ten odnosi się do określonej dolegliwości, która ma charakterystyczny przebieg. Co to jest migrena?

Migreną nazywa się pulsujący, najczęściej jednostronny ból głowy, który ma tendencję do nawrotów.

Bóle migrenowe mogą nasilać się na skutek wysiłku fizycznego lub emocji.

Towarzyszą im też inne objawy, między innymi:

– Nadwrażliwość na światło, dźwięki, zapachy,

– Zawroty głowy,

– Skurcze i bóle mięśni szyi,

– Nudności,

– Wymioty.

U niektórych migrenowców mogą też pojawiać się symptomy podobne do zapalenia ucha oraz do zapalenia zatok.

U około 10% osób z migrenami występuje również aura, która ma postać objawów neurologicznych.

Migrena z aurą charakteryzuje się najczęściej, zaburzeniami widzenia w postaci mroczków, migoczących punktów lub zanikających pól. Bardzo rzadko może to być mrowienie, niedowłady, trudności w wymowie.

Zazwyczaj migreny trwają od 4 do 72 godzin. Odczuwane objawy mogą powracać z różną częstotliwością i nasileniem.

Częstotliwość występowania migreny

Szacuje się, że migrena dotyka od 12% do 28% populacji. Jedynie około 48% migrenowców ma postawioną diagnozę i leczy się z powodu odczuwanych bólów.

Zazwyczaj migrena pojawia się u osób w wieku od 30 do 50 lat, jednak pierwsze dolegliwości mogą być zauważane już w dzieciństwie. Następnie mogą one zanikać i nawracać przez całe życie. Co ciekawe migrena również może dotyczyć dzieci i nastolatków.

Migrena trzykrotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Nagłe zwiększenie przypadków pojawia się u dziewcząt w okresie dojrzewania, natomiast ich liczba zmniejsza się po menopauzie, co może wskazywać na hormonalne podłoże migrenowych bólów głowy.

Migrena ma również tendencje do występowania rodzinnego, dlatego posiadanie bliskiej osoby z migreną powoduje większe ryzyko zachorowania. Wobec tego może być ona dziedziczona genetycznie.

Skąd bierze się migrena?

Proces powstawania migreny nie został jeszcze w pełni poznany, jednak badacze wskazują na możliwą patogenezę tej dolegliwości. Skąd się bierze migrena?

Prawdopodobnie migrena jest efektem nadwrażliwości mózgu. Wynika ona z nieprawidłowego działania receptorów kanałów zlokalizowanych w korze mózgowej oraz neuronów odpowiadających za przepływ mózgowy. W rezultacie dochodzi do nadmiernej stymulacji włókien nerwowych znajdujących się w mózgu.

Badacze zauważyli również, że migrenom z aurą towarzyszy rozszerzająca się depresja korowa, podczas której w korze mózgu rozchodzi się fala obniżonej aktywności bioelektrycznej.

Jako że objawy migreny najczęściej pojawiają się na skutek określonych czynników zewnętrznych, może to oznaczać, że mózg migrenowca nie potrafi prawidłowo przystosować się do nich, powodując dolegliwości.

W przebiegu migreny może dochodzić do zaburzeń pracy nerwu trójdzielnego. Odpowiada on za doprowadzanie impulsów nerwowych na obszarze całej twarzy, części szyi i ramion. Uwalnia on wtedy peptydy zapalne, które powodują stan zapalny naczyń krwionośnych i objawy pulsującego bólu głowy.

Istnieją też doniesienia na temat związku migreny z chorobą Meniere’a. To dolegliwość dotykająca ucha wewnętrznego wywołująca nagłe zawroty głowy, nudności, wymioty.

Od czego jest migrena?

Migrenowe bóle głowy pojawiają się na skutek czynników zewnętrznych, określanych również jako czynniki wyzwalające migrenę. Od czego jest migrena pojawia się najczęściej?

Wśród głównych czynników wyzwalających migrenę znajdują się:

1. Czynniki środowiskowe

Najczęściej migreny wywołane są przez czynniki środowiskowe, czyli takie, które pojawiają się w otoczeniu osoby z tendencją do migrenowych bólów głowy.

Do czynników środowiskowych zaliczają się przede wszystkim:

– Jasne, oślepiające światło,

– Nadmierny hałas,

– Intensywny zapach,

– Zapalenie zatok,

– Bóle stawu skroniowo-żuchwowego,

– Urazy i bóle szyi.

Za czynnik środowiskowy uznaje się również zmiany pogody, jednak u około 40% migrenowców nie mają one wpływu na pojawienie się dolegliwości. Mechanizm powstawania migreny pod wpływem pogody nie został jeszcze w pełni zbadany.

2. Czynniki żywieniowe

Określone rodzaje produktów spożywczych mogą przyczyniać się do powstania migrenowego bólu głowy.

Czynnikami wyzwalającymi są przede wszystkim substancje powstające na skutek starzenia się żywności oraz substancje, których działanie jest podobne do działania neuroprzekaźników w mózgu.

Do czynników żywieniowych zaliczają się przede wszystkim:

– Produkty fermentowane,

– Czerwone wino,

– Sery dojrzewające,

– Wypieki na bazie drożdży,

– Kawa,

– Czekolada,

– Azotany stosowane jako konserwanty,

– Glutaminian sodu.

Migrenowe bóle głowy mogą pojawiać się na skutek spożywania jednego z pokarmów powodujących nadwrażliwość, lecz również ich kombinacji, na przykład jedzenia czekolady i picia czerwonego wina.

Aby ocenić, czy migreny wywołane są przez określone czynniki żywieniowe, należy eliminować je z diety na kilka tygodni i obserwować objawy. 

Z drugiej strony istnieją również pewne zioła które powodują złagodnienie lub ustąpienie migreny.

Od czego jeszcze jest migrena?

Do pojawienia się migreny przyczyniają się również czynniki fizjologiczne, które związane są z funkcjonowaniem organizmu człowieka.

Do czynników fizjologicznych zaliczają się przede wszystkim:

– Stres,

– Niedobór albo nadmiar snu,

– Głód,

– Nadmierny wysiłek fizyczny,

– Silne emocje,

– Bezdech senny,

– Zmiany hormonalne podczas menstruacji, owulacji, ciąży.

Jak leczyć migreny?

Leczenie migren wymaga odpowiedniego podejścia, ponieważ samo stosowanie środków przeciwbólowych nie rozwiązuje problemu.

Kluczowe jest zatem poznanie bliżej, jakie podłoże ma migrena i co wyzwala jej objawy, a następnie dobranie właściwej ścieżki terapeutycznej, by zapobiegać dolegliwościom i szybko je łagodzić.

W leczeniu migrenowych bólów głowy stosuje się następujące metody:

1. Unikanie czynników wyzwalających migrenę

Podstawą w zapobieganiu i łagodzeniu migreny jest unikanie tych czynników, które powodują jej powstanie.

Pacjent powinien zapisywać swoje objawy oraz okoliczności towarzyszące ich pojawieniu się. Dzięki temu można z dużym prawdopodobieństwem ocenić, co powoduje bóle.

Najłatwiej unikać objawów migreny, gdy spowodowane są one przez czynniki żywieniowe, natomiast trudniej wtedy, gdy wyzwalają je czynniki środowiskowe i fizjologiczne.

W takim przypadku zalecany jest zdrowy tryb życia – zbilansowana dieta, umiarkowany ruch, unikanie stresu, prawidłowe nawyki dotyczące snu.

2. Leki profilaktyczne – zwalniające częstość migreny.

Leki tego typu stosowane są w sytuacji, gdy można zidentyfikować określone czynniki wyzwalające migrenę.

Wykorzystuje się między innymi leki do obniżania ciśnienia krwi, leki przeciwdepresyjne (nortryptylina, wenlafaksyna), leki przeciwdrgawkowe stosowane w przebiegu padaczki (topiramat, gabapentyna), beta-blokery (propranolol, nadolol), blokery CGRP (aimovig, emganity).

Do tej kategorii zaliczane są również zastrzyki z toksyny botulinowej, które podawane są do mięśni znajdujących się w okolicy skroni i czoła. Wpływają one na przekaźnictwo impulsów nerwowo-mięśniowych, które mogą być przyczyna migren.

3. Leki przerywające ataki bólu głowy

Jeżeli pomimo profilaktyki bóle migrenowe występują, wtedy rozwiązaniem są odpowiednio dobrane leki, które redukują odczuwane objawy.

Najnowszym typem leków używanych w leczeniu migren są tryptany. Działają one jako selektywne agonisty receptorów 5-HT1B/D znajdujących się w nerwie trójdzielnym. Zaliczane są do nich związki jak sumatryptan, zolmitryptan, eletryptan czy ryzatryptan. Prowadzą one do szybkiego przerwania napadu, ale nie należy używać ich często.

Mniejszą efektywność od tryptanów mają niesteroidowe leki przeciwzapalne, które dostępne są bez recepty, między innymi paracetamol, ibuprofen, naproksen. Stosowane są one głównie w łagodniejszych dolegliwościach.