Miastenia ciężka rzekomoporaźna -Miastenia gravis

Miastenia ciężka rzekomoporaźna – objawy, diagnostyka i leczenie

Miastenia ciężka rzekomoporaźna (miastenia gravis) to autoimmunologiczna choroba nerwowo-mięśniowa, w której układ odpornościowy atakuje złącza nerwowo-mięśniowe. Głównym objawem jest męczliwość mięśni – charakterystyczne osłabienie nasilające się po wysiłku i ustępujące po odpoczynku.

Choroba może przybierać różne postacie – od łagodnej miastenii ocznej (objawy tylko w obrębie oczu: opadanie powiek, dwojenie widzenia) po ciężką postać uogólnioną zajmującą wiele grup mięśniowych. W Polsce na miastenię gravis choruje około 6 tysięcy osób.

📖 Czas czytania: 8-10 minut | 🔄 Zaktualizowano: wrzesień 2025

Historia odkrycia miastenii rzekomoporaźnej

Przyczyny miastenii gravis – dlaczego choroba powstaje?

Objawy miastenii rzekomoporaźnej – jak rozpoznać chorobę?

Które mięśnie są najczęściej zajęte?

Choroba atakuje przede wszystkim mięśnie w obszarach o najwyższej temperaturze:

  • Mięśnie oczu – opadanie powiek, dwojenie widzenia, zez
  • Mięśnie twarzy i szyi – zamazana mowa, trudności z żuciem
  • Mięśnie gardła – problemy z połykaniem
  • Mięśnie ramion i bioder – osłabienie kończyn

Czym różni się od zespołu Lamberta-Eatona?

Ważne: Jeżeli męczliwość dotyczy mięśni o niższej temperaturze (dłonie, stopy), to najprawdopodobniej nie jest to miastenia, tylko zespół paranowotworowy Lamberta-Eatona, który wymaga wykluczenia nowotworu płuc.

Postacie miastenii – od ocznej do uogólnionej

Miastenia oczna – najczęstsza postać

Objawy obejmują tylko oczy. Chory skarży się na dwojenie widzenia, zauważa zeza lub opadają mu powieki, lub paradoksalnie nie może zamknąć oczu. Objawy zmieniają się – po odpoczynku zmniejszają się, a po wysiłku nasilają.

Postać opuszkowa

Gdy objawy się nasilają, mogą objąć mięśnie szyi. Chory skarży się na zamazaną mowę przy dłuższej wypowiedzi, trudności z żuciem pokarmów (na początku twardych), zaburzenia połykania, opadanie głowy czy opadanie żuchwy.

Postać uogólniona – największe nasilenie

Do pozostałych objawów dołącza się męczliwość mięśni ramion i bioder. Chory robi przerwy podczas czesania włosów, mycia zębów lub wstaje z krzesła pomagając sobie rękami.

Zobacz:  Dieta w Miastenii rzekomoporaźnej

Przełom miasteniczny – stan zagrożenia życia

⚠️ PRZEŁOM MIASTENICZNY – STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA

Przełom miasteniczny wymaga natychmiastowej hospitalizacji!

Objawy wymagające pilnej interwencji:

  • 🚨 Duszność wysiłkowa lub w spoczynku
  • 🚨 Problemy z oddychaniem
  • 🚨 Trudności w połykaniu śliny
  • 🚨 Niemożność głębokiego oddechu

Test domowy – test liczenia:

Policz głośno od 1 do 30 na jednym wdechu.

❌ Jeśli nie możesz doliczyć do 30 → NATYCHMIAST JEDŹ DO SZPITALA

Przyczyny przełomu miastenicznego:

  • Zmiana leczenia lub zaprzestanie przyjmowania leków
  • Infekcje
  • Duży stres lub ból
  • Pojawienie się innych chorób

☎️ W razie wątpliwości dzwoń pod 112 lub jedź na SOR

Diagnostyka miastenii gravis – badania krok po kroku

Diagnostyka miastenii rzekomoporaźnej jest trudna – pomimo oczywistych objawów nie zawsze udaje się potwierdzić chorobę laboratoryjnie. Zasada diagnostyczna: objawy pacjenta powinny być potwierdzone co najmniej jednym dodatkowym badaniem.

1️⃣ Badanie przeciwciał w krwi

Badane przeciwciała:

  • Przeciwciała przeciw receptorom acetylocholiny (anty-AChR)
  • Przeciwciała anty-MuSK

Skuteczność: Wynik dodatni u 80-90% chorych

Metoda: Badanie wykonuje się pobierając krew żylną.

2️⃣ Próba nużliwości (próba miasteniczna)

Badanie elektrofizjologiczne sprawdzające funkcję złącza nerwowo-mięśniowego. Polega na stymulacji nerwu i obserwacji odpowiedzi mięśnia.

⚠️ Wymagania: Pacjent musi być bez leków przed badaniem

Skuteczność: Dodatnia u 40-60% chorych

Uwaga: Badanie może być nieprzyjemne dla części chorych.

3️⃣ Badanie pojedynczego włókna mięśniowego

Odmiana próby nużliwości – wskazuje na zaburzenia złącza nerwowo-mięśniowego u 99% chorych. Może być jednak dodatnie także w innych chorobach (stwardnienie zanikowe boczne, polineuropatia).

4️⃣ Próba farmakologiczna

Podanie pirydostygminy (Mestinon) i obserwacja poprawy objawów. Jeżeli po podaniu leku następuje znaczna poprawa, uznaje się próbę jako dodatnią.

⚠️ Problem: Ocena poprawy jest subiektywna – w przypadkach z niepewną poprawą jeden badacz może uznać, że próba jest pozytywna, a drugi że negatywna.

5️⃣ Ice Pack Test (test z zimnym okładem)

Przyłożenie zimnego okładu na 15-20 minut na osłabiony mięsień (np. oko z opadającą powieką). Jeżeli powieka się podniesie, uznaje się próbę jako dodatnią.

⚠️ Ograniczenie: Może być dodatni także w innych chorobach – wynik ocenia się z rezerwą.

6️⃣ Tomografia komputerowa klatki piersiowej

Cel: Ocena śródpiersia – poszukiwanie grasicy lub grasiczaka

Zobacz:  Znani ludzie chorzy na miastenię

🔴 OBOWIĄZKOWE – każdy chory musi mieć wykonane to badanie

Uwaga: To badanie nie służy do rozpoznania choroby, ale do oceny grasicy, która odgrywa ważną rolę w miastenii.

Leczenie miastenii ciężkiej rzekomoporaźnej w 2025 roku

Leczenie miastenii obejmuje dwa główne podejścia: leczenie objawowe (wpływające tylko na objawy) oraz leczenie przyczynowe (modyfikujące układ odpornościowy).

Leczenie objawowe – pierwsza linia terapii

Leki cholinesterazowe poprawiają siłę mięśniową poprzez zwiększenie stężenia acetylocholiny w złączu nerwowo-mięśniowym:

  • Mestinon (pirydostygmina bromek)
  • Metylaze (ambenomium chlorek)

Zalecenie: Powinny być stosowane u każdego objawowego chorego

⚠️ Ważne: Te leki nie wpływają na przyczynę choroby, tylko łagodzą objawy.

Leczenie przyczynowe – modyfikacja układu odpornościowego

Sterydy – lek pierwszego wyboru

Encorton (prednizon) stosowany co drugi dzień:

  • Najmniej zaburza gospodarkę hormonalną przy podawaniu co 48 godzin
  • Należy stosować u każdego objawowego chorego
  • Przy nietolerancji lub działaniach niepożądanych (cukrzyca, miopatia, nadciśnienie) → zmiana na leki immunosupresyjne

Leki immunosupresyjne – zmniejszają aktywność układu odpornościowego

Azatiopryna (Imuran) – lek pierwszego wyboru wg wytycznych:

  • Bardzo dobry lek w leczeniu miastenii
  • ❗ Zaczyna działać dopiero po 2-6 miesiącach od pierwszego przyjęcia
  • Przy nietolerancji lub działaniach niepożądanych należy zamienić na inny

Mycophenolate mofetil (kwas mykofenolowy):

  • Najmniejszy potencjał działań niepożądanych
  • Najlepsza tolerancja spośród leków immunosupresyjnych

Kladrybina – obiecujący lek:

  • Podobna budowa do Azatiopryny
  • Działa zdecydowanie szybciej
  • Mniej działań niepożądanych i jest dobrze tolerowana

Takrolimus:

  • Bardzo pozytywne doświadczenia w leczeniu
  • Szybkie ustępowanie objawów miastenii

Nowe terapie biologiczne (2025) – przełom w leczeniu

Leki wpływające bezpośrednio na poziom przeciwciał bez wpływu na limfocyty (w przeciwieństwie do tradycyjnych leków immunosupresyjnych):

  • Soliris (ekulizumab) – inhibitor dopełniacza C5
  • Rozalixizumab – inhibitor receptora noworodkowego Fc
  • Inne nowe leki biologiczne w badaniach klinicznych

Efekty spektakularne – znacząca poprawa u większości pacjentów

Ograniczenia:

  • Bardzo wysokie koszty leczenia (setki tysięcy złotych rocznie)
  • Ryzyko efektu z odbicia – po zaprzestaniu stosowania powrót objawów o znacznie większym nasileniu niż przed włączeniem leku
  • Ograniczona dostępność w Polsce

Immunoglobuliny dożylne (IVIG)

Charakterystyka terapii:

  • Dają sporą poprawę stanu klinicznego
  • Efekt utrzymuje się około 3 miesiące
  • Wymaga cyklicznego powtarzania w określonych odstępach czasu

⚠️ Problem: Ograniczona dostępność do tej terapii w Oddziałach Neurologii w Polsce

Rokowanie i przebieg choroby – czego się spodziewać?

Niestety choroba jest nieuleczalna. Należy jednak pamiętać, że przy odpowiednim leczeniu większość pacjentów może prowadzić normalne życie.

Zobacz:  Ośrodek leczenia miastenii

Typowy przebieg choroby:

  • Pierwsze 3 lata po rozpoznaniu: Często dochodzi do nawracających zaostrzeń – należy pamiętać czego unikać (stres, infekcje, niektóre leki)
  • Po 3 latach: Choroba zazwyczaj stabilizuje się na pewnym poziomie
  • Wyjątek – nowotwór grasicy: Niewielką część chorych po usunięciu grasiczaka uznaje się za zdrowych i wolnych od choroby

⚠️ Ważne: Niestety nie możemy przewidzieć, kto będzie miał to szczęście i uzyska całkowitą remisję po operacji grasiczaka.

Czynniki wpływające na przebieg:

  • Regularne przyjmowanie leków
  • Unikanie infekcji
  • Kontrola stresu
  • Unikanie leków przeciwwskazanych przy miastenii
  • Regularne wizyty kontrolne u neurologa

Podsumowanie – najważniejsze o miastenii gravis

Miastenia ciężka rzekomoporaźna to autoimmunologiczna choroba nerwowo-mięśniowa, w której głównym objawem jest męczliwość mięśni – osłabienie nasilające się po wysiłku i ustępujące po odpoczynku.

Diagnostyka opiera się na badaniu przeciwciał w krwi (80-90% skuteczności), próbie nużliwości oraz obowiązkowej tomografii klatki piersiowej dla oceny grasicy.

Leczenie obejmuje leki objawowe (Mestinon, Metylaze) oraz leki modyfikujące układ odpornościowy – sterydy (Encorton) i immunosupresanty (Azatiopryna, Mycophenolate, Kladrybina, Takrolimus). Nowe terapie biologiczne (2025) – Soliris, Rozalixizumab – dają spektakularne efekty, ale są bardzo kosztowne i mogą powodować efekt z odbicia.

Rokowanie: Choć choroba nie jest uleczalna, większość pacjentów przy odpowiednim leczeniu prowadzi normalne życie. Po 3 latach od diagnozy choroba zazwyczaj się stabilizuje. Wyjątek stanowią pacjenci z grasiczakiem – po jego usunięciu niewielka część chorych uzyskuje całkowitą remisję.

⚠️ Pamiętaj o przełomie miastenicznym – jeśli masz problemy z oddychaniem lub nie możesz policzyć do 30 na jednym wdechu, natychmiast udaj się do szpitala! To stan zagrożenia życia.

Podejrzewasz u siebie objawy miastenii?

Skonsultuj się z neurologiem specjalizującym się w chorobach nerwowo-mięśniowych

📞 Umów wizytę

Specjalistyczne badania EMG i konsultacje specjalistyczne.

Chcielibyśmy zaoferować Ci pomoc w radzeniu sobie z miastenią. Wypełnij krótki formularz, a my skontaktujemy się z Tobą, aby omówić, jak możemy Cię wesprzeć.

    Dr n. med. Sebastian Szklener

    Specjalista neurolog z doświadczeniem w leczeniu schorzeń układu nerwowego. Zajmuję się leczeniem myasthenia gravis - oferuję diagnostykę, terapię immunosupresyjną i biologiczną. Specjalizuję się w polineuropatiach, wykorzystując metody elektrofizjologiczne do precyzyjnej diagnostyki nerwów obwodowych. Prowadzę kompleksowe leczenie migreny - stosuję nowoczesną terapię profilaktyczną i doraźną. Zajmuję się również pacjentami z chorobą Parkinsona, od wczesnej diagnostyki po optymalizację terapii. Przyjmuję pacjentów prywatnie oraz w ramach NFZ. 📞 UMÓW WIZYTĘ