Kompendium wiedzy dla pacjentów
CIDP (ang. Chronic Inflammatory Demyelinating Polyneuropathy) to przewlekła choroba układu nerwowego obwodowego. Należy do tzw. neuropatii zapalnych, w których układ odpornościowy błędnie atakuje nerwy.
W efekcie dochodzi do uszkodzenia osłonki mielinowej – warstwy chroniącej włókna nerwowe, co zaburza przewodzenie impulsów.
Skutkiem są objawy takie jak osłabienie mięśni, drętwienie, mrowienie i zaburzenia równowagi. Choroba postępuje powoli, ale przy odpowiednim leczeniu większość pacjentów odzyskuje sprawność.
🔍 Co to jest CIDP?
CIDP to przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna – choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje własne nerwy obwodowe.
Odróżnia się ją od ostrej postaci – zespołu Guillain-Barré (GBS) – tym, że trwa dłużej niż 8 tygodni i ma przewlekły przebieg.
CIDP nie jest chorobą zakaźną ani dziedziczną.
Dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn, częściej w wieku 40–60 lat, ale może wystąpić także u dzieci.
Częstość występowania: ok. 2–8 przypadków na 100 000 osób.
Typ choroby: przewlekła, autoimmunologiczna, zapalna neuropatia obwodowa.
⚠️ Objawy CIDP
Objawy narastają stopniowo – zwykle w ciągu tygodni lub miesięcy.
Najczęstsze to:
osłabienie mięśni nóg i rąk (trudność w chodzeniu, wstawaniu, podnoszeniu przedmiotów),
drętwienie, mrowienie, uczucie prądu w dłoniach i stopach,
zaburzenia czucia (zimno, ciepło, dotyk),
chwiejny chód, utrata równowagi,
szybkie męczenie się, skurcze mięśni,
spowolnione odruchy lub ich brak.
Objawy zwykle są symetryczne (po obu stronach ciała), ale w niektórych odmianach mogą dotyczyć jednej kończyny.
🧪 Jak rozpoznaje się CIDP?
Diagnozę stawia neurolog na podstawie obrazu klinicznego i wyników badań.
Nie istnieje jeden test potwierdzający chorobę – rozpoznanie wymaga połączenia kilku badań.
Najważniejsze badania:
Badanie EMG / ENG (elektromiografia i przewodnictwo nerwowe)
– pokazuje spowolnienie przewodzenia impulsów, typowe dla demielinizacji.Punkcja lędźwiowa (badanie płynu mózgowo-rdzeniowego)
– często wykazuje podwyższone stężenie białka przy prawidłowej liczbie komórek.Rezonans magnetyczny (MRI)
– może uwidocznić pogrubienie korzeni nerwowych i stan zapalny.USG nerwów obwodowych
– coraz częściej wykorzystywane do oceny struktury i grubości nerwów.Badania na obecność przeciwciał paranodowych
– w niektórych odmianach wykrywa się przeciwciała przeciwko białkom takim jak neurofascin-155 lub contactin-1.
Bezpłatne konsultacje dla każdej osoby z rozpoznanym CIDP - zgłoś się.
🧩 Odmiany CIDP
CIDP to nie jedna choroba, ale zespół kilku podobnych postaci.
Wyróżniamy:
Klasyczną postać CIDP – symetryczne objawy w kończynach górnych i dolnych.
Postać ogniskową (fokalną) – objawy ograniczone do jednej części ciała.
Postać dystalną (DADS) – zaczyna się od stóp i dłoni.
CIDP z przeciwciałami paranodowymi – szczególny wariant, często o cięższym przebiegu i innej odpowiedzi na leczenie.
💊 Terapia CIDP
Celem leczenia CIDP jest zatrzymanie procesu zapalnego i ochrona nerwów przed dalszym uszkodzeniem.
Wczesne rozpoznanie i leczenie to klucz do poprawy sprawności.
Najczęściej stosowane metody:
Kortykosteroidy (np. prednizon)
– działają przeciwzapalnie, często przynoszą poprawę po kilku tygodniach.
– wymagają kontroli ze względu na działania uboczne przy dłuższym stosowaniu.Immunoglobuliny dożylne (IVIG)
– gotowe przeciwciała, które „uspokajają” układ odpornościowy.
– bardzo skuteczne u większości pacjentów; często leczenie pierwszego wyboru.Plazmafereza (wymiana osocza)
– oczyszcza krew z przeciwciał atakujących nerwy.
– stosowana w cięższych lub opornych przypadkach.Immunoglobulina podskórna (SCIG)
– nowoczesna metoda leczenia podtrzymującego w warunkach domowych.
– zapewnia stabilny poziom leku i mniej działań ubocznych.Leki immunosupresyjne (np. azatiopryna, cyklofosfamid)
– używane, gdy leczenie pierwszego wyboru jest nieskuteczne.
🚀 Nowe terapie i badania (2024–2025)
Najnowsze publikacje naukowe (PubMed, Frontiers in Immunology 2025) wskazują na kilka obiecujących kierunków:
Inhibitory receptora FcRn (np. efgartigimod) – zmniejszają ilość szkodliwych przeciwciał; w badaniach wykazują wysoką skuteczność.
Leki blokujące układ dopełniacza (np. przeciwciała anty-C1s) – nowe podejście hamujące proces zapalny na poziomie komórkowym.
Terapie celowane dla pacjentów z przeciwciałami paranodowymi – umożliwiają bardziej precyzyjne leczenie.
W nadchodzących latach te metody mogą stać się standardem leczenia CIDP, zwłaszcza u pacjentów opornych na dotychczasowe terapie.
🔎 Rokowanie i jakość życia
Przy wczesnym rozpoznaniu i właściwym leczeniu większość pacjentów odzyskuje znaczną sprawność. Rokowanie jest dobre.
U części chorych choroba może mieć charakter nawrotowy, ale nawet wtedy leczenie podtrzymujące zapobiega progresji.
Wskazówki dla pacjentów:
regularne wizyty u neurologa i monitorowanie objawów,
fizjoterapia i ćwiczenia wzmacniające mięśnie,
odpowiednia dieta i odpoczynek,
unikanie stresu i infekcji, które mogą nasilać objawy.
Dobrze prowadzona terapia pozwala większości chorych żyć aktywnie, pracować i funkcjonować normalnie.
❓ Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy CIDP można wyleczyć?
Nie zawsze całkowicie, ale większość pacjentów osiąga długotrwałą remisję i poprawę funkcjonowania.
Czy CIDP to to samo co zespół Guillain-Barré?
Nie. GBS to ostra choroba rozwijająca się w kilka dni, a CIDP to jej przewlekła forma, trwająca miesiące lub lata.
Czy choroba wraca?
Może mieć nawroty, ale leczenie immunoglobuliną lub SCIG znacznie zmniejsza ich częstość.
Czy można prowadzić normalne życie z CIDP?
Tak. Przy odpowiednim leczeniu większość pacjentów wraca do pracy i codziennych aktywności.
📚 Źródła i aktualne wytyczne (2024–2025)
European Academy of Neurology / Peripheral Nerve Society Guidelines (EAN/PNS, 2021)
Frontiers in Immunology, 2025 – New treatment targets in CIDP: FcRn and complement inhibition
PubMed PMID: 40391517, 2025 – Updated diagnostic and therapeutic strategies in CIDP
Neurology, 2024 – Paranodal antibody-associated CIDP – pathophysiology and response to therapy
Frontiers in Neurology, 2024 – Ultrasound and MRI in chronic inflammatory neuropathies
🧭 Podsumowanie
CIDP – przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna – to choroba, którą można skutecznie leczyć.
Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym (EMG, MRI, przeciwciała) i terapiom (IVIG, SCIG, nowe leki immunologiczne) coraz więcej pacjentów prowadzi normalne życie.
Kluczem do sukcesu jest:
wczesne rozpoznanie,
indywidualne dobranie leczenia,
stała kontrola neurologiczna.
