🩺 Punkcja lędźwiowa – co to jest, jak przebiega i dlaczego warto ją wykonać?

1. Na czym polega zabieg?

Punkcja lędźwiowa, inaczej nakłucie lędźwiowe, polega na umieszczeniu cienkiej igły pomiędzy kręgami lędźwiowymi kręgosłupa, aby dotrzeć do przestrzeni podpajęczynówkowej i pobrać próbkę płynu mózgowo-rdzeniowego. W ośrodku używamy igieł typu atraumatycznego, które minimalizują ból i ryzyko komplikacji.

2. Kiedy wykonuje się punkcję?

Wskazaniami są m.in.:

diagnoza chorób demielinizacyjnych (np. stwardnienie rozsiane),
stany zapalne i choroby nerwów obwodowych (CIDP),
zakażenia ośrodkowego układu nerwowego,
przewlekłe bóle głowy (wzmożone ciśnienie śródczaszkowe),
choroby neurodegeneracyjne (demencje)

3. Przebieg zabiegu krok po kroku

Pacjent leży na boku (lub siedzi) z kolanami przyciągniętymi do klatki piersiowej.
Miejsce nakłucia jest odkażone i znieczulone miejscowo.
Do przestrzeni podpajęczynówkowej wprowadza się igłę, przez którą pobiera się płyn.
Pobraną próbkę zabezpiecza się w sterylnych fiolkach.
Po procedurze obowiązuje kilka godzin odpoczynku w pozycji leżącej, aby zmniejszyć ryzyko bólów głowy.

Podczas zabiegu często zapewniamy nawodnienie dożylne, co dodatkowo redukuje dyskomfort i zapobiega bólom głowy.

4. Jakie analizy wykonuje się na płynie?

Badania zależą od podejrzewanej choroby. Do najczęstszych należą:

pomiar ciśnienia płynu,
ogólne testy (białko, glukoza, liczba komórek),
pomiar stężenia amyloidu i białka TAU
diagnostyka boreliozy (np. Borrelia burgdorferi),
prążki oligoklonalne i elektroforeza białek,

5. Czy są przeciwwskazania?

Tak. Nie wykonuje się zabiegu, jeśli występują:

podwyższone ciśnienie śródczaszkowe,
obrzęk mózgu,
infekcja w miejscu wkłucia,
zaburzenia krzepnięcia krwi.

6. Czy to boli?

Zabieg sam w sobie nie jest bardzo bolesny – skóra jest znieczulona, a igły atraumatyczne znacznie redukują dyskomfort. Pacjent może jednak odczuwać chwilowe mrowienie, a po zabiegu – ból głowy, który skutecznie łagodzimy poprzez odpowiednie nawodnienie i technikę zabiegową.

7. Możliwe skutki uboczne

Najczęstszy efekt to tzw. zespół popunkcyjny, objawiający się:

bólem głowy,
zawrotami głowy,
nudnościami,
światłowstrętem i szumem w uszach,
sztywnością karku.

Objawy te zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu kilku dni.

8. Przygotowanie do zabiegu

Aby zwiększyć bezpieczeństwo i skuteczność, pacjent powinien:

zadbać o odpowiednie nawodnienie dzień przed i po zabiegu,
dostarczyć aktualne wyniki badań (krzepnięcia, obrazowanie mózgu – TK lub MRI, ewentualnie badanie dna oka),
opróżnić pęcherz i jelita tuż przed punkcją,
mieć skierowanie od neurologa określające zakres badania

✅ Podsumowanie

Punkcja lędźwiowa to bezpieczna i skuteczna metoda diagnostyczna wykorzystywana w neurologii. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych igieł oraz pełnemu znieczuleniu, zabieg jest dobrze tolerowany. Najczęstszym powikłaniem jest łagodny zespół popunkcyjny, który mija samoistnie. Właściwe przygotowanie pacjenta i opieka po zabiegu dodatkowo minimalizują ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych objawów.

Udostępnij post:

Punkcja lędźwiowa – diagnostyka płynu mózgowo-rdzeniowego