Blog

Czym są fascykulacje mięśni?

Fascykulacje to mimowolne skurcze grup włókien mięśniowych. Przyczyną fascykulacji jest nieprawidłowe funkcjonowanie jednostki ruchowej. Jednostka ruchowa to część układu nerwowego w skład którego wchodzi komórka nerwowa wraz z nerwem i mięśniem. Pacjent odczuwa fascykulacje iz łatwością je opisuje jako zrywania i skurcze mimowolne mięśni. Fascykulacje mieśnia można równiez zaobserwować, wyglądają jakby robaki chodziły pdo skórą. Czasami udaje się wywołać fascykulacje poprzez opukiwanie (np. palcem lub młoteczkiem neurologicznym) mięśnia.

Jak zbadać fascykulacje mieśni?

Standardem badania wszelkich nieprawidłowych funkcji mięśnia jest badanie EMG. Również w badaniu USG zobaczymy mimowolne skurcze mięśni ale badanie to nie wnosi tyle do oceny co elektromiografia.

Czy fascykulacje świadczą stwardnieniu zanikowym bocznym?

Wiele osób obawia się że fascykulacje mięsni mogą być przyczyną stwardnienia zanikowego bocznego. Na szczeście jest to rzadka etiologia. Owszem są bardzo  charakterystyczne dla stwardnienia zanikowego bocznego ale zawsze jest to grupa objawów takich jak zaniki miesni, nieprawidłowe odruchy głębokie, obecne objawy piramidowe itd. Izolowane fascykulacje, często spotykane są u zupełnie zdrowych osób i nazywamy to zespołem łagodnych fascykulacji.

W stwardnieniu zanikowym bocznym, fascykulajce zaczynają się w pojedynczych mięśniach ale dość szybko się uogólniają. Fascykulacje są wynikiem braku hamującego wpływu kory mózgu na neurony rdzenia. W badaniu EMG często mają złożony wielofazowy potencjał co jest wynikiem toczącego się równocześnie procesu degeneracji neuronu i regeneracji nerwów. W stwardnieniu zanikowym bocznym poza fascykulacjami dołączają się inne dodatkowe objawy jak niedowład, zanik mięśnia i różne patologiczne odruchy stwierdzane w badaniu neurologicznym.

Ryc. po lewej prosta facykulacja po prawej złożona.

W zespole łagodnych fascykulacji, skurcze mięśni najczęściej dotyczą mięśni łydki i stopy i nie uogólniają się. Co więcej, często występują po wysiłku. W badaniu EMG potencjał jest znacznie uproszczony niż w procesie chorobowym. Nie towarzyszą im inne odchylenia w badaniu neurologicznym. Same fascykulacje w tym przypadku prawdopodobnie są wynikiem nad reaktywności nerwu. Leczenie ogranicza się do obserwacji i ewentualnego włączenia leków hamujących nadreaktywność nerwu.

Badanie EMG pozwala przyjrzeć się fascykulacją mięśni i wskazać czy mają one łagodny czy złośliwy charakter. Koniecznie wykonaj badanie elektromiograficzne i badanie neurologiczne aby wyjaśnić przyczyne fascykulacji miesni.

Niestety nie ma nic więcej co pozwoliło by rozróżnić mimowolne skurcze mięśni od tych patologicznych w stwardnieniu nazikowym bocznym. Podejmuje się próby stworzenia narzędzi do głębszej analizy fascykulacji jak na przykład SpiQE/AVID system ale nadal badanie elektormiograficzne pozostaje najważniejszym narzędziem diagnostycznym. [1]

Jakie są inne przyczyny fascykulacji mięśni?

Przyczyn fascykulacji jest dość sporo dlatego myślenie o SLA w pierwszej kolejnosci jest dużą przesadą. Oczywiście koniecznie udaj się do neurologa i na badanie EMG który oceni twój problem. Niemniej zachowaj spokój, SLA to bardzo rzadka choroba. Niżej opisze inne przyczyny fascykulacji mieśni:

1. Osoby zdrowe mogą mieć fascykulacje z powodu, nadmiaru kofeiny, wyczerpania po wysiłku fizycznym, stresu czy też z powodu BFS.
2. Osoby przyjmujące neostygmine, sterydy, flunaryzyne, sukcynylocholine, nortryptyline, lit i izoniazyd mogą mieć fascykulacje. Rówież zatrucie rtęcią spowoduje wystąpienie skurczów mieśni.
3. Zaburzenia hormonalne takie jak nadczynność tarczycy i przytarczyc też doprowadzi do wystąpienia objawów w postaci fascykulacji. 
4. Osoby po chorobie polio mają fascykulacje.
5. Również dyskopatia powodująca zmiany w rdzeniu kręgowym czy korzeniach rdzeniowych spowoduje występownie mimowolnych skurczów miesni.
6. Chorby zwyrodnieniowe móżgu jak na przykłąd choroba Parkinsona może przebiegać z fascykulacjami. 
7. Zespół Hirayamy, uleczalna choroba przebiega bardzo podobnie do SLA.

Jak widać przyczyn jest bardzo dużo i mógłbym jeszcze kilka wymienić. W każdym badź razie doświadczony neurolog pomoże Ci określic z czym masz do czynienia.