Blog

Tężyczka jest to stan nadreaktywności układu nerwowo-mięśniowego na skutek zaburzenia równowagi elektrolitów, głownie wapnia i magnezu. Stąd, wyrównanie tych zaburzeń daje wyleczenie tężyczki. Niemniej jednak samo wyrównanie poziomu elektrolitów jest tylko połową sukcesu w walce z tężyczką. Druga strona medalu obejmuje przyczyny jakie doprowadziły do zaburzeń metabolizmu wapnia i magnezu. Tutaj sprawa nie jest już tak oczywista, aczkolwiek całkowicie możliwa. Można podsumować że, wyleczenie się z tężyczki to kwestia czasu. W przypadku tężyczki jawnej sprawa jest bardzo prosta. Po wykonaniu podstawowych badań na tężyczke znajdujemy przyczyne objawów i włączamy odpowiednie leczenie. Natomiast w przypadku tężyczki utajonej sprawa się nieco kompituje ze względu na fakt iż nie znajdujemy powszechnej przyczyny tężyczki. Przyczyny tężyczki utajonej są bardzo rózne i niżej zebrałem większość z nich. Jeżeli uda się je wszystkie sprawdzić, oczywiście zaczynając od tych najbardziej prawdopodonych to na pewno ustalicie rozpoznanie. Co równie ważne samo zapanowanie nad objawami tężyczki nie jest sprawą trudną w rękach doswiadczonego lekarza. 

Jakie są przyczyny tężyczki? 

Jest bardzo wiele przyczyn doprowadzających do zaburzeń elektrolitowych wywołujących tężyczkę. Przedstawię je w sposób usystematyzowany.  

Przyczyny leżące po stronie przewodu pokarmowego:

• Celiakia, nietolerancja glutenu. W wyniku uszkodzenia kosmków jelitowych w przebiegu toksycznego działania glutenu u chorych na celiakie dochodzi do upośledzenia wchłaniania składników pokarmowych. Objawy celiaki są bardzo różne i dlatego choroba jest często nierozpoznawana.  Jeżeli dochodzi do upośledzenia wchłaniania wapnia lub magnezu to pojawiają się objawy tężyczki. Leczenie polega na zastosowaniu odpowiedniej diety. 
• Zapalenie trzustki doprowadza do tężyczki, powodując obniżenie poziomu wapnia. Dzieje się tak dlatego, że podczas zapalenia trzustka uwalnia wolne kwasy tłuszczowe, które wiążą w reakcji chemicznej wapń.  
• Nawracające wymioty. Podczas wymiotów tracimy wodór wraz z kwasem solnym. Powoduje to zasadowice w płynach ustrojowych. Doprowadza to do obniżenia poziomu wapnia, ponieważ wapń wiąże się z białkami i nie ma go w płynach ustrojowych.  
• Przewlekła biegunka. W konsekwencji dochodzi do utraty elektrolitów przez organizm.  Leczenie polega na przyjmowaniu zwiększonej ilości elektrolitów, aby skompensować ich utratę z biegunką.  

Przyczyny hormonalne: 

• Niedoczynność przytarczyc. Może być wynikiem nieprawidłowo przeprowadzonej operacji w tarczycy. Wtedy mamy związek przyczynowo skutkowy z operacją a początkiem objawów tężyczki. Może być też wynikiem zapalenia przytarczyc (autoimmunologiczne uszkodzenie przytarczyc). Parathormon wydzielany przez przytarczyce pełni podstawową role w kontroli poziomu wapnia we krwi. W tym przypadku bardzo ważna jest dieta bogata w wapń i uboga w fosforany. Jeżeli działania nie przynoszą efektów, eskaluje się leczenie (iniekcje z parathormonu, immunosupresja).  
• Choroby tarczycy też powodują tężyczke poczynając od choroby Hashimoto a kończąc na niedoczynności tarczycy.
• Niedobór witaminy D. To ważny czynnik powodujący obniżenie poziomu wapnia. W naszej szerokości geograficznej niedobór witaminy D występuje dość często. Leczenie polega na suplementacji witaminy i zwiększeniu ekspozycji na światło słoneczne.  
• Insulinooporność może nie jest przyczyną ale często współistnieje z tężyczką i niskim poziomem magnezu.
• Hiperaldosteronizm. To stan spowodowany nadmierną produkcją hormonu zwanego aldosteronem przez nadnercza. W tej chorobie organizm gromadzi wodę i sód, a traci potas i magnez. 

Przyczyny polekowe i toksyczne: 

• Przewlekły alkoholizm. Alkohol powoduje ucieczkę magnezu przez nerki. Doprowadza to do obniżonego poziomu magnezu, który napędza oporność na parathormon, obniża poziom wapnia i potasu. Wyleczenie tężyczki tego rodzaju polega na suplementacji magnezu. Podanie wapnia nie przywraca równowagi elektrolitowej organizmu.  
• Wiele leków może prowadzić do hipokalcemii, w tym: bisfosfoniany, cisplatyna, leki przeciwpadaczkowe, aminoglikozydy, diuretyki i inhibitory pompy protonowej. Hipokalcemia może rozwijać się zwłaszcza podczas terapii bisfosfonianami u osób nieprzyjmujących jednocześnie witaminy D.  

Przyczyny nerkowe: 

• Zespół Glitemana. W tej dziedzicznej chorobie nerek dochodzi do utraty magnezu przez zmienione kanaliki nerkowe.  Leczenie polega na suplementacji magnezu i potasu. 
• Zespół Barttera. Również dziedziczona wada kanalików nerkowych przez które uciekają elektrolity.  

Przyczyny psychologiczne:

• Hiperwentylacja i tężyczka newicowa. Osoby, które mają słabą konstrukcję psychiczną i nadmiernie reagują na sytuacje stresową przyśpieszają i pogłębiają oddech. Takie nieświadome zachowanie doprowadza do zmniejszenia CO2 w organizmie, który działa jak bufor równowagi kwasowo-zasadowej. W wyniku utraty CO2 dochodzi do zasadowicy metabolicznej, a tym samym wapń wiąże się z białkami, uciekając w aktywnej postaci jonowej. W takich przypadkach wyleczenie tężyczki głównie zależy od psychoterapii ewentualnie wspomaganej lekami przeciwlękowymi.  

Podsumowanie 

Wyleczenie tężyczki jest dość prostym zadaniem jakkolwiek czasami czasochłonnym. Największe trudności sprawia tężyczka utajona ale to też nie koniec świata. A więc jak wyleczyć tężyczke? Na początku należy opanować objawy co praktycznie udaje się u każdego. Następnie należy znaleść przyczyne tężyczki i ją wyleczyć. Nie zawsze udaje się to zrobić ale wtedy należy uznać że czynnik który spowodował zaburzenia elektrolitowe zakończył się i suplementacja powinna załatwić sprawe. Na końcu należy pamiętać o przypadkach tężyczki nerwicowej co jest szczególną przypadłością.