Najprościej mówiąc neurologia to dziedzina, która diagnozuje układ nerwowy człowieka. Wszystkie procesy które go uszkadzają, nazywane są chorobami neurologicznymi. Badaniem i leczeniem tych schorzeń zajmuje się właśnie lekarz neurolog. Do najbardziej znanych należą:

• urazy układu nerwowego np. ból neuropatyczny,
• neuropatie obwodowe np. porażenie nerwu promieniowego,
• miopatie np. dystrofia mięśniowa,
• zaburzenia napadowe np. migrena, padaczka,
• zaburzenia ruchowe np. choroba Parkinsona,
• zespoły otępienne np. choroba Alzheimera,
• choroby złącza nerwowo-mięśniowego np. miastenia
• choroby demielinizacyjne np. stwardnienie rozsiane
• choroby genetyczne np. choroba Wilsona
• choroby naczyniowe np. krwotok śródmózgowy
• guzy np. glejaki,oponiaki,

Układ nerwowy człowieka, składa się z ośrodkowego układu nerwowego oraz obwodowego układu nerwowego. Można go porównać do sieci komputerowej, zbudowanej z komputera centralnego (np. laptopa) i połączonych z nim urządzeń peryferyjnych (drukarka, router, smartfon, telewizor itp.) Komputer centralny analizuje i zapisuje dane pochodzące z urządzeń, oraz wysyła polecenia działań do nich. [ by Medium69, Jmarchn – Nervous system diagram ]

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) to taki komputer centralny. Zbudowany jest z mózgu i rdzenia kręgowego. W mózgu znajdują się ośrodki analizy, kontroli i koordynacji odpowiedzialne za funkcjonowanie układów (oddechowego, pokarmowego i innych) oraz organów (serca, nerek, płuc itd)

Aby impulsy (informacje) docierały do mózgu i z niego wychodziły, potrzebne jest połączenie ośrodkowego układu nerwowego z resztą organizmu. To właśnie nasza sieć połączeń, którą w organizmie tworzy obwodowy układ nerwowy.

Obwodowy układ nerwowy zbudowany jest z nerwów i zwojów.
Neurologia wyróżnia nerwy czaszkowe i rdzeniowe. Nerwów czaszkowych jest 12 par, unerwiają one obszar głowy oraz szyi. Wyjątkiem jest nerw błędny, którego odgałęzienia zaopatrują narządy jamy brzusznej. Nerwy rdzeniowe odchodzą od rdzenia nerwowego i jest ich 31 par:

• C1-C8 nerwy szyjne (8 par)
• Th1-Th12 nerwy piersiowe (12 par)
• L1-L5 nerwy lędźwiowe (5 par)
• S1-S5 nerwy krzyżowe (5 par)
• Co1 nerwy guziczne (1 para)

Nerwy te zbudowane są z różnych włókien nerwowych. Włókna ze względu na funkcje jakie pełnią dzielimy na:

• Włókna czuciowe (dośrodkowe inaczej aferentne) za ich pomocą, impulsy zebrane przez receptory w ciele człowieka, trafiają do ośrodkowego układu nerwowego (do mózgu)
• Włókna ruchowe (odśrodkowe inaczej eferentne) za ich pomocą ośrodkowy układ nerwowy przesyła impulsy do efektorów (pobudzana komórka lub narząd) Przykładem mogą być mięśnie pobudzane aby wykonały ruch.

Włókna poszczególnych nerwów tworzą ze sobą tzw. sploty nerwowe. Przykładem tutaj może być splot ramienny zwany też barkowym. Jest on zbudowany z włókien nerwów szyjnych od C5 do C8 i pierwszego nerwu piersiowego Th1. Ze splotu tego, wywodzi się wiele nerwów np. nerw łokciowy, promieniowy, pachowy, grzbietowy łopatki, czy nerw pośrodkowy (omawiany szerzej w zespole cieśni nadgarstka)

A czym są zwoje nerwowe? Zwoje to komórki nerwowe zlokalizowane przede wszystkim w obszarze korzeni tylnych nerwów rdzeniowych, oraz unerwianych narządów.

Diagnozowanie chorób neurologicznych opiera się na właściwym badaniu neurologicznym i diagnostyce pomocniczej. Neurolog przeprowadza wstępne badanie ogólne. Ocenia stan układów oddechowego, krążenia i innych, oraz budowę ciała, odżywienie czy świadomość.
Kolejny etap to badanie przedmiotowe czyli szczegółowe badanie neurologiczne. Neurolog bada poszczególne segmenty naszego ciała :

• głowa (kształt i wymiar czaszki, 12 par nerwów czaszkowych,
• ruchomość głowy i jej ustawienie, objawy oponowe)
• tułów (kręgosłup i jego ruchomość, odruchy brzuszne)
• kończyny górne (wygląd, ułożenie, ruchomość, zborność, ruchy naprzemienne, ruchy bierne i czynne, ruchy mimowolne, czucie i siłę mięśniową)
• kończyny dolne (w analogiczny sposób jak w przypadku kończyn górnych)
• badanie chodu
• ocena mowy

Celem neurologa jest zaobserwowane nieprawidłowości zebrać w zespół objawów, które da się przypisać danej chorobie układu nerwowego. Istotne również jest, zlokalizowanie miejsca powstania zaburzeń. W typografii chorób neurologicznych, zasadniczą rolę odgrywa diagnostyka pomocnicza. Współczesna neurologia ma do dyspozycji takie badania jak:

• elektroencefalografia (EEG)
• elektromiografia (EMG)
• tomografia komputerowa (CT,KT,TK)
• rezonans magnetyczny (MRI)
• badanie RTG
• ultrasonografia dopplerowska tętnic
• angiografia
• badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
• badania laboratoryjne
• badania genetyczne

W sytuacji gdy układ nerwowy (ośrodkowy i obwodowy) funkcjonuje nieprawidłowo mówimy o chorobach neurologicznych.

Przyczyny są bardzo różnorodne, chociażby autoimmunologiczne (miastenia rzekomoporaźna), genetyczne (rdzeniowy zanik mięśni, SMA), hormonalne (tężyczka) czy metaboliczne (polineuropatia cukrzycowa).

Wiele chorób jest dotkliwych, jak migrena, klasterowy ból głowy czy neuralgia nerwu trójdzielnego. Niektóre z nich trudno rozpoznać p. neuropatii cienkich włókien).

Dużą grupę stanowią choroby, wywołane urazami nerwów (zespół cieśni nadgarstka) Przyczynami bywają uciski na nerw, lub zmiany strukturalne w jego obrębie. Nie można pomijać faktu, że choroby układu nerwowego wywołuje alkohol czy leki.

Rozmiar objawów chorób układu nerwowego, jest związane z obszarem ich występowania, oraz lokalizacją miejsca powstania zaburzeń. Można jednak wyróżnić, kilka charakterystycznych objawów, z którymi należy udać się do lekarza neurologa. Są to:

• bóle głowy (przewlekłe, silne lub pulsujące)
• zawroty głowy,
• omdlenia,
• zaburzenia mowy,
• ograniczenie pola widzenia lub nagłe pogorszenie wzroku,
• problem z chodzeniem,
• mrowienie i drętwienie części ciała,
• problemy z koncentracją i odczucie rozbicia,

Profilaktykę chorób układu nerwowego, można zawrzeć w kilku podstawowych pojęciach:

• zdrowy tryb życia i umiarkowana aktywność fizyczna,
• odpowiednia dieta i suplementacja,
• zachowanie ergonomii podczas wykonywania czynności (zwłaszcza w pracy)
• wykonywanie okresowo podstawowych badań diagnostycznych,